วิศวกรรมเสียง ไม่มีเจ๊ง

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

ผู้ใหญ่วิสัยแคบ เรามีสถาบันการศึกษาระดับชาติ สอนทั้ง ดนตรี นิเทศน์ เสียงอคูสติค ไฟฟ้า อีเล็คทรอนิคส์ คอมพิวเตอร์ กระจัดกระจายเต็มเมือง ตลอด 60ปีที่ผ่านมา เราเคยมีสตูดิโอบันทึกเสียงทั่วประเทศหลายสิบ แม้แต่ที่คุยว่า ระดับโลกขนาดฝรั่งบินมาใช้บริการ เรามีบริษัทจัดระบบเสียงคอนเสริท การแสดงดัง2-3 แห่ง เรามีการทำอัลบั้มเพลงออกมานับพัน ตลอด50 ปีมานี่ แต่ไม่มีคอนเสริท หรืออัลบั้มไหน เสียงดีเข้าขั้นเลย มันเป็นไปได้อย่างไร เกิดอะไรขึ้น เหตุผลคือ เราขาด " วิศวกรเสียง " ขณะที่อังกฤษ อเมริกา มีสถานศึกษาสอน. " วิศวกรเสียง " ร่วมร้อยแห่ง ทั้งรัฐ เอกชน ใหญ่ เล็ก

วิศวกรเสียง คือ ผู้ที่สามรถผสมผสาน หลายศาสตร์เข้าด้วยกัน ทั้ง ไฟฟ้า อีเล็คทรอนิคส์ ฟิสิกส์ อคูสติค ดนตรี เสียง นิเทศน์ คอมพิวเตอร์ โปรแกรม เข้าด้วยกัน มันจึงเป็น สุดยอดของทั้งศาสตร์และศิลป อาจไม่เก่งสุดในแต่ละแขนงดังกล่าว แต่ต้องสามารถ รู้จัก ใช้ประโบชน์ ทุกแขนงหล่อหลอมเป็นหนึ่งเดียว มันไม่ใช่แค่สอน การใช้เครื่องไม้เครื่องมือ อย่างที่ผู้บริหาร เจ้าของสถาบันศึกษากำลัง หลงประเด็น และมองเป็นสิ่งเกินความจำเป็น หาคนเรียนได้ไม่พอจะเปิดหลักสูตร และไม่คุ้มที่จะทุ่มทุน ก็เหมือน พวกเราขาดแคลน ลูกไก่และไข่ แต่ไม่ยอมลงทุนเลี้ยงไก่ เราขาดปัญญา ความเข้าใจ ที่จะอธิบายให้สังคม และเด็กรุ่นใหม่ เข้าใจ สุดยอดวิทยายุทธ์ของการศึกษานี้ และ ความต้องการของตลาดที่ยังหาวิศวกรเสียงเก่งๆ แท้จริง ไม่มีเลย ถ้าคุณสร้างสรรผลงานออกมาให้วงการตะลึง คุณจะเป็นที่ต้องการอย่างล้นหลาม และแน่นอน รวยไม่รู้เรื่อง อาจถึงระดับโลกได้เลยถ้าคุณเก่งจริง คุณจะเป็นตัวอย่างและประจักษ์พยาน ให้คนรุ่นใหม่แห่เข้ามาศึกษา อย่างล้นหลาม เรื่อง เปิดหลักสูตรแล้วเจ้ง ไม่มีคนเรียน เลิกคิดได้เลย

เมื่อ2 วันนี้ ผมได้มีโอกาสฟัง CD อัลบั้มเพลงไทยสากลเก่าๆ ของ นักร้องค่อนข้างโนเนม ทั้งชายและหญิงวัยกลางคนแก่บ้าง พวกท่านและเธอตั้งใจร้อง เล่นดนตรี กันจริงๆ แผ่น CD ชุบทอง การบรรจุก็ทำได้ดีไม่กระจอก แผ่นละประมาณ 300 บาท ความตั้งใจของ ผู้ลงทุน ผู้ร้อง ผู้เล่น พังทะลายสิ้นด้วยการบันทึกเสีบง ที่ห่สงไกลจากคำว่า " วิศวกรเสียง " เสียงทั้งหมด กดการสวิงเสียงดัง-ค่อย ไว้ตลอดเวลา ทั้งดนตรี และเสียงร้อง เหมือน Dynamic Contrast แค่ 30-40 dB แผ่น MP3 ยังเสีบงดีกว่า ทุกเสียงร้อง ดนตรี ไร้ทรวดทรง ออกแบนไปหมด นักร้อง นักดนตรี ในวง เหมือนเข้าแถวกระดานเรียงหนึ่ง ไร้ความตื้นลึก หรือ depth of field รายละเอียดแทบไม่มีเลย เสียงทั้งหมดออกโทนเสียงเดียวกันหมด(mono tone) สาเหตุน่าจะมาจาก

1,. สายไฟสลับขาบวก/ลบ ( เฟสไฟผิดทั้งของเครื่อง หรือชองทั้งห้องบันทึก หรือทั้งบ้าน )

2. สายเสียงเดินย้อนทิศ ทั้งจากไมค์เข้า MIXER. ถ้าใช้ไมค์ลอยไร้สาย สายเสียงจากกล่องรับคลื่นวิทยุ ไป MIXER ผิดทิศ( ย้อน/ ตาม)

3. การรบกวนจากจอภาพLCD ในห้องบันทึก

4. การรบกวนจากระบบแสง สว่าง LEFในห้องเล่น/ร้อง, ห้องบันทึ

5. สายดิจิตอลเสียง ย้อนทิศ ( อย่าเชื่อลูกศรที่สกรีนมา)

6. การใช้ PC หรือ โน๊ตบุกส์ กับ โแรแกรม ในการ MIX , EDIT,

7. นักร้อง นักดนตรี นำโทรมือถือ โน๊ตบุกส์ เข้ามาในห้องบันทึก ห้องมิกส์, ห้องปั้มแผ่น

8. สายต่างๆ ม้วน มัด ทับ กันเอง

9. บริเวณที่เล่น ร้อง บันทึก เต็มไปด้วยคลื่นมือถือจากเสาสูงภายนอก จาก WiFi ภายใน

10. สำคัญที่สุดช่างเสียง " ฟังและจูนไม่เป็น ในระดับออดิโอไฟล์

ขนาดงานคอนเสริทดัง คนดูเป็นหมื่น จ้างสตูดิโอ นักมิกส์เสียง มาจากฮ่องกง ยังออกมาแย่กว่าที่ควรจะเป็น. เสียงร้องแบนหมด ไร้ dynamic contrast โดยสิ้นเชิง