"จุดนั่งฟัง Sweet Spot"

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

นานมาแล้ว เรามักจะเคยได้ยินว่า การจะให้ได้ยินเสียงครบ และ มิติเสียง ดีที่สุด เราต้องนั่งอยู่ตรงกลางเป๊ะ ระหว่างลำโพงซ้าย กับ ลำโพงขวา เรียกว่า จุด  sweet spot (SS)
ประสบการณ์การฟังของคนทั่วไป ก็มักเป็นอย่างนั้น

แต่ในโลกแห่งความเป็นจริง เรามักจะพบว่า ไปฟังชุดไหนๆ ที่ไหน แม้นั่งฟังที่จุด SS  ก็ใช่จะให้เสียงซ้าย ขวา สมมาตรกันเปะ จนได้ยิน เสียงตรงกลางคมชัด โฟกัส เป็นบริเวณแคบสุด    ส่วนใหญ่ เสียงจะชัด เป็นตัวตนดี(3D)ตรงกลางเปะ มีน้อยมาก อย่างเก่งก็เป็น " บริเวณ " ตรงกลาง ไม่ใช่จุดตรงกลาง
สาเหตุมีสารพัด ไล่ตั้งแต่ ภายในสายสัญาณ ภายในเครื่องเสียงเอง การแตะกันระหว่างสาย การเสียบขาปลั๊กไฟac สลับบวก ลบ การรบกวนจากคลื่นวิทยุภายนอก(RF)  การสั่นซ้าย-ขวาต่างกัน และอีกสารพัด
ทิศทางขาเสียบของชิ้นส่วน( R, L, C ,สายภายใน) ซึ่งกรณีเหล่านี้ การปรับปุ่มบาลานส์ซ้าย-ขวา แทบช่วยอะไรไม่ได้ เพราะปัญหาเกิดจากสาเหตุอื่นไม่ใช่แค่ระดับเสียงต่างกัน
(ขอความกรุณา ดูรายงานทดสอบ กล่องดูคลื่น RT-1 ของ Perfect Power ตอนที่3 )

การเอียงลำโพงเข้าหาจุดนั่งฟัง( toe in ) ซึ่งมีผลต่อจุดนั่งฟังอย่างมากที่สุด

อย่างไรก็ตาม ถ้าทำ" ทุกอย่าง" ถูกต้อง (ลำโพงมีส่วนสำคัญที่สุด) เราจะพบว่า  มิติตรงกลาง เช่นนักร้อง อยู่ตรงกลางวง  จะ แคบ โฟกัส   ไม่วูบวาบ และ อยู่นิ่งตรงกลาง แม้เราขยับศีรษะไปมา ขนาดว่า เราเดินไปมา นักร้องก็ยังอยู่นิ่ง ตรงกลางวง  ตรงที่เดิมนั้น !!  เรานั่งฟังพร้อมกับเพื่อน 2-3คน   "ทุกคน" ก็ยังรู้สึกว่า นักร้องยืนร้องอยู่ในตำแหน่งหนึ่งเดียวกัน ตรงนั้น

จากประสบการณ์ของผม ชนาดว่าผมยืนเบี่ยงไปทางซ้ายสุด เสียงนักร้องก็ยังอยู่ตรงกลางนั้น กลางวง ไม่เอียงมาตามตำแหน่งที่ผมยืนอยู่ซ้ายสุด
นอกจากนั้น ต่อให้ใครไปยืนบังลำโพง  ก็ยังรู้สึกปกติ (90%) เหมือนไม่มีใครบัง
ลองนั่งฟัง ยืนฟัง เสียงก็ยังครบ(90%) มิติก็ยัง 3 D
จุด sweet spot จึงเป็นทั้ง มีจริง และไม่จริง เอาแน่ไม่ได้