"ทำไมบางคนชอบเสียงเทป"

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

ในยุคที่ระบบCD เพิ่งออกสู่ตลาด หลายคนฟังเสียงCD แล้วร้องเสียงหลง บอกว่า มันช่างบาดหูเสียเหลือเกิน ฟังสบายหูสู้เทปคาสเซทไม่ได้ รวมทั้งเทปม้วน ( open reel) และจานเสียงไม่ได้  
เหตุผลคือ

1. ระบบจานเสียง เวลาบันทีกทำแม่เทป ( มาสเตอร์) จะมีการปรับสุ้มเสียงของไมโครโฟน( microphone EQ) เพื่อชดเชยการลดทอนในขบวนการผลิตและเล่นด้วยหัวเข็มแผ่นเสียง แผ่นอัลบั้ม CD ยุคแรกๆลืมคิดถึงข้อนี้ เอามาสเตอร์เทปที่ทำสำหรับจานเสียงมาแปลงจากอนาลอคเป็นดิจิตอล  แล้วเอาไปทำแผ่นCD เลย โดยลืมเรื่องการปรับแต่งเสียงเพื่อจานเสียงเอาไว้  ผลคือเสียง  CD ที่จัดจ้านดังกล่าวแล้ว  แต่2-3ปีต่อมา
เริ่มเอะใจและมีการปรับเสียงจากมาสเตอร์ให้เป็นกลาง ก่อนเอาไปเป็นมาสเตอร์สำหรับCD อีกทั้ง เครื่องเล่นCD มีคุณภาพดีขึ้น จนอีก 3 ปีต่อมา เสียงจากCD เริ่มเป็นทึ่นิยมและเสียงบ่นก่อนหน้านี้ก็หายไป  พร้อมๆกับการตายจากของระบบเทปคาสเซท  ส่วนเทปopen reel ตายจากไปก่อนหน้านี้แล้ว

2.  ก่อนหน้านี้ มีการพูดถึงการนำCD ถ่ายบันทึกลงเทปคาสเซท  หรือเทปม้วนเปิดก่อน แล้วค่อยนำเทปคาสเซทหรือ เทปม้วน มาฟัง อ้างว่าเสียงน่าฟังกว่า ถึงกับมีการขายเทปเพลงะจากCD  ทั้งในรูปคาสเซทและเทปม้วนเปิด   สาเหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะระบบบันทึกเทปทั้งคาสเซทเทป  และเทปม้วนเปิด จะก่อให้เกิดการอิ่มตัวของเสียงมากกว่าปกติ( 2 nd Harmonic Distortion) จึงช่วยลดความผอมบาง จัดจ้านของเสียงCD ยุคแรกๆ( แต่กับแผ่น/เครื่องเล่นCD ดีๆ ยุคต่อๆมา กลายเป็นว่า การอิ่มตัวของระบบบันทึกเทปทั้งคาสเซทและเทปม้วนเปิด กลับทำให้เสียงอวบหนาทึบ ไม่โปร่งโล่งพริ้ว ( airy หรือ transparency) สังเกตุว่า 

เมื่อมีการเปรียบเทียบเสียงจากCD และจากคาสเซทเทป เทปม้วนเปิด จึงมักใช้แต่มาสเตอร์เก่าๆยุคแรกๆของCD และเน้นโชว์เสียงร้อง หลีกเลี่ยงเสียงกลางสูงถึงสูงสุด เป็นเพลงที่มีชิ้นดนตรีน้อยที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงการมั่ว กอดกัน อื้ออึง และ ไม่พูดถึงมิติเสียง ความตื้นลึกของเวทีเสียง ambiance บรรยากาศวง

3.  ระบบเสียงCD  จะสวิงเสียงจากค่อยสุดไปดังสุด( dynamic range)ที่กว้างกว่าระบบเทปมากเกือบ 50 % อีกทั้งตอบสนองได้ฉับไวทันทีทันใด กว่าระบบเทปอนาลอคมาก ระบบCD จึงฟ้องการรับมือของชุดเครื่องเสียง เช่น   แอมป์ ลำโพง ที่ไม่เก่งจริง ตกม้าตายเอาง่ายๆ ทำให้ความน่าฟังสูญเสียไป แต่กับระบบเทปอนาลอค มันไม่โหเท่า  จึงไม่ฟ้องข้อจำกัดของชุดเครื่องเสียง และความอ่อนไหวต่อคลื่นวิทยุ (RF ) WiFi กวนของCD มีมาก กว่าระบบเทป เสียงจากเทปจึงเหมือนฟังสบายหูกว่า ลื่นไหลกว่า( แต่ก็คลุมเคลือกว่า) แต่ถ้าเข้าใจเล่น มีการลดและป้องกันคลื่นรบกวนให้ดีๆ CDก็จะเที่ยงตรงและเป็นธรรมชาติสมจริงกว่า ( ถูกต้อง ไม่เน้นถูกหู ที่ฟังนานๆ เสียงจะออกจำเจน่าเบื่อ)    

ตีแผ่ให้เห็นเบื้องหน้าเบื้องหลังอย่างตรงไปตรงมาขนาดนึ้ ก็ขอเชิญเลือกเล่นกันเอาเองตามสะดวกนะครับ