DIY?จะเกิดหรือดับ

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

DIY ย่อมาจากคำว่า Do it Yourself แปลเป็นไทยว่า ?ทำกันเอง? DIY กำเนิดมาจากผู้ที่ไม่สบอารมณ์กับ ?สิ่ง? ที่มีการทำขายปกติอยู่แล้ว ในวงการเครื่องเสียง DIY น่าจะเกิดจากสาเหตุ 2 ประการคือ

1. ผู้ที่มีทุนทรัพย์น้อย ไม่มีปัญญาซื้อเครื่องเสียงสำเร็จรูปที่วางขายอยู่ปกติ จึงหาทางออกด้วยการประกอบขึ้นเอง อาจไม่หรูหราหรือเนี้ยบเท่าของวางขาย คุณภาพอาจไม่สามารถเทียบได้กับของสำเร็จรูปจากโรงงานแต่ก็ยังมีเค้าลางที่ดี พูดง่ายๆว่าเป็นผู้ที่มีรสนิยมสูงแต่รายได้ต่ำ นักเล่นกลุ่มนี้จะมี 2 อย่างคือ ซื้อผลิตภัณฑ์ DIY ที่มีคน ประกอบขาย หรือ ถ้าพอมีความรู้หน่อยก็จะประกอบเล่นเอง
2. ผู้ที่ไม่สบอารมณ์กับของที่มีวางขาย คิดว่าตัวเองทำได้ดีกว่า ถูกกว่า ทำหรือเพิ่มดัดแปลงได้ตามใจชอบ นักเล่นกลุ่มนี้จะเป็นผู้ที่มีความรู้ด้านไฟฟ้า อิเล็กทรอนิกส์พอสมควรไม่มากก็น้อย

??? ?????ถ้ากลุ่มนักเล่น DIY ยังโฟกัสแค่ 2 ประเด็นนี้คือทำเองเล่นเอง ไม่ทำขายเป็นกิจจะลักษณะอย่างชัดเจนในเชิงธุรกิจอย่างเก่งทำให้เพื่อนฝูง พี่น้อง วงการนี้ก็จะมีแต่การสร้างสรรค์ รอยยิ้ม ช่วยเหลือเกื้อกูลกันและกันดุจพี่น้อง ต่างเคารพในความคิดของกันและกัน มีอะไรใหม่ คิดอะไรได้ก็แลกเปลี่ยนกัน

????????? แต่เมื่อ DIY ถูกพัฒนาไปสู่การค้าเชิงพาณิชย์ มีการทำ นำเสนอขายอย่างเป็นกิจลักษณะดุจผู้ผลิตอื่นๆในกระแสหลัก เริ่มมีการแสวงหา ?ผลประโยชน์?เป็นล่ำเป็นสัน การแข่งขันก็เกดขึ้นอย่างช่วยไม่ได้ ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

????????? เนื่องจากสินค้า DIY จะต่างจากสินค้ากระแสหลักตรงที่ DIY จะขายได้ต้องขาย ?ความเชื่อ?ให้ได้ก่อน? ผู้ซื้อต้องศรัทราและโอนเอนมาทางผู้คิดและประกอบขายเหมือนการขาย ?ศิลปิน?นี่นับว่าเป็นการเดินทางผิดในประการแรก ผู้ทำขายจึงต้องกระทำ ?ทุกวิถีทาง?ที่จะประชาสัมพันธ์ตัวเองว่าดีเลิศสุด ของผู้อื่นผิดหมด เริ่มมีการยกตนข่มท่าน แบ่งเป็นก๊กเป็นเหล่า สาวกใครสาวกมัน มีการถล่มกันเองในวงการ DIY ความจริงครึ่งเดียวและอัตตาปลิวว่อนในวงการ DIY

????????? ทางที่ถูกคือ ทุกคนควรขาย ?ความจริง?ว่ากันที่เหตุและผลแห่งแนวคิดเทคโนโลยี่ที่ใช้ เพราะในแง่ความเป็นจริง มันไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบอย่างไร้ที่ติ (Perfect ) มันอยู่ที่ว่าคุณชื่นชมกับสิ่งที่ได้ และยอมรับข้อด้อยที่แถมมาด้วยได้มากน้อยแค่ไหน เสน่ห์อย่างหนึ่งของ DIY คือราคาที่หลากหลายไม่สูงนัก เพราะไม่มี ค่าเชียร์ ค่าการตลาด ส่วนใหญ่คนที่หันมาเล่น DIY ก็เพราะงบประมาณที่จำกัด เมื่อถูกจำกัดด้วยงบประมาณเช่นนี้ ผลิตภัณฑ์ DIY จึงย่อมต้องมีจุดอ่อน,จุดด้อย ไม่มากก็น้อยเป็นยาดำแทรกอยู่แล้ว จึงไม่ยุติธรรมและป่วยการที่จะมาเพ่งจุด อ่อนของกันและกันแล้วนำมาโจมตีกัน ที่ถูกควรนำเสนอทั้งจุดอ่อนและจุดแข็งของแต่ละคนแล้วให้ผู้บริโภคตัดสินใจเอาเอง วงการก็จะอยู่กันอย่างเป็นมิตรและ ?อบอุ่น?ได้

ความอยู่รอดอย่างยั่งยืนของ DIY

????????? วงการ DIY จะอยู่หรือไป ไม่ได้ขึ้นอยู่กับปัจจัยภายนอกมากนัก หลักใหญ่คือคนในวงการ DIY เองมากกว่า เนื่องจากสินค้า DIY เกือบทั้งหมด ขายความเชื่อความศรัทราในตัวผู้คิดค้นและผลิต ผู้ผลิตเป็นใคร มาจากไหน ทุนทรัพย์แค่ไหนจะอยู่รอดได้สักกี่เดือนกี่ปี ไม่มียี่ห้อตัวเองที่ลงทุนสั่งสมความน่าเชื่อถือมาเป็นสิบๆปี ที่ต้องรักษาชื่อเสียงอย่างสินค้ามียี่ห้อปกติ ผู้ตัดสินใจซื้อ DIY จึงเป็นการเสี่ยงมากทีเดียว เสี่ยงว่าของที่ผลิตขายจริงจะพิถีพิถันคัดเกรดอย่างตัวที่ทำโชว์หรือไม่ ตรงนี้ผู้บริโภคไม่มีทางพิสูจน์ได้ วัดดวงและศีลธรรมของผู้ผลิตอย่างเดียวล้วนๆ

????????? นอกจากนั้น มาตรฐานการผลิตเป็นอย่างไร ทุกๆเครื่อง,ชิ้น จะอยู่ในมาตรฐานเดียวกันและตรงกับเครื่องต้นแบบหรือไม่ คือใช้อุปกรณ์เกรดเดียวกับต้นแบบ แต่ได้คัดความเที่ยงตรงแค่ไหน

????????? สุดท้ายคือ บริการหลังการขาย ถ้าผู้ซื้อ DIY ทำใจได้ก็แล้วไป แต่ถ้าทำใจไม่ได้ก็ต้องเล่นไป วัดดวงไป ภาวนาไปว่า อย่าให้มันเสีย ลุ้นว่าผู้ผลิตจะยังอยู่ยงคงกระพันไม่ล้มหายตายจากไป มิเช่นนั้น ถ้าเกิดเสียขึ้นมาจะให้ใครซ่อมปัจจุบันช่างซ่อมทั่วไปก็หายากที่จะมีฝีมือและจริงใจ สักแต่ซ่อมให้ใช้ได้ไม่สนใจว่าจะได้คุณภาพเหมือนเดิมหรือไม่ ถ้าผู้เล่น DIY ไร้ ที่พึ่งมันก็คือขยะราคาแพงดีๆนี่เอง ขายออกตัวก็ยากแสนสาหัส เกือบพูดได้ว่าตลาดของเก่าไม่สนใจสินค้า DIY เลยเพราะ ขายยาก เอามาก็จม ใครคิดจะเล่น DIY จึงต้องทำใจ ของ 2 หมื่นบาทเวลาขายต่ออาจเหลือ 2 พันบาท ( ถ้าโชคดีมีคนซื้อ )

????????? นี่คือจุดอ่อนของธุรกิจ DIY ทุกค่ายที่แก้ไม่ตก และทำให้วงการนี้เกิดยากมากๆ? สินค้า DIY อาจดีจริง คุ้มเกินคุ้มจริง แต่ผู้ซื้อก็ต้องการบริการหลังการขายที่ดี และยั่งยืนเป็นหลักประกัน ต้องไม่หดหู่เสียความรู้สึกในตอนขายต่อ

แล้ววงการ DIY จะหาทางออกได้อย่างไร

1. วงการ DIY ไม่ว่าจะอยู่ในค่ายไหน ซุ้มไหน จะต้องจับมือกันเพื่อความอยู่รอดของทุกๆคนเอง ทำให้วงการเหนียว แน่นมั่นคง ช่วยเหลือค้ำจุนกันและกันให้ผู้บริโภคเชื่อมั่นว่าวงการ DIY จะอยู่ยั่งยืนยังไม่ล้มหายตายจาก ซ่านกระ เซ็น ทำให้ทุกคนในวงการ DIY อยู่รอดได้เป็นปีๆยิ่งนานยิ่งดี ต้องอาศัยเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ สร้างความเชื่อมั่น ให้ผู้บริโภคลบจุดอ่อนจุดตายนี้ให้ได้
2. ชูจุดแข็งของการเล่น DIY ในแง่ความคุ้มค่า สมราคาเพราะแทบจะตัดค่าการตลาดสารพัดออกได้หมด ไม่เหมือนวงการไฮเอนด์ที่กลไกการตลาดทำให้มันต้องบวกราคาขายถึง 100 เปอร์เซ็นต์ของต้นทุนเป็นอย่างน้อย
3. การเล่น DIY เป็นหลักประกันว่า ผู้ผลิตจะมีอะไหล่ทุกชิ้นไว้บริการ เพราะเป็นการเข้าถึงผู้ผลิตต้นน้าโดยตรง(ผู้ผลิต DIY ต้องพัฒนาตัวในแง่บริการตรงนี้ให้ได้ แข่งกันที่ตรงนี้ อย่ามัวแต่เพ่งเล็งในจุดอื่น) หลายคนที่เล่นเครื่องเสียงไฮเอนด์ที่มียี่ห้อน้ำตาตกกันมาเยอะแล้ว ไม่ว่าโรงงานเจ๊ง,เปลี่ยนผู้นำเข้า,อะไหล่ไม่มี รอกันครึ่งปีหรือข้ามขาติ กลายเป็นขยะราคาโคตรแพง ผู้เขียนโดนมาแล้วของราคา 3 แสนบาทขายเป็นขยะที่ระลึกได้แค่ 3 หมื่นบาท
4. สินค้า DIY ต้องชูจุดเด่นเป็นเสน่ห์ของมันนั่นคือ การที่ผู้บริโภคสามารถเข้าถึงผู้ออกแบบ ผู้ผลิตโดยตรง ถ้าผู้บริโภคอยากดัดแปลง แก้ไข อัพเกรดอะไร ก็สามารถติดต่อปรึกษาได้ไม่อั้นอย่างสินค้ามียี่ห้อที่ดัดแปลงอะไรหน่อยก็จ้องที่จะตัดการรับประกันลูกเดียว หลายยี่ห้อแค่เปิดฝาเครื่อง(สติ๊กเกอร์ที่ปะไว้ขาด)ก็ตัดการรับประกันแล้ว จริงๆควรดูเจตนาและยืดหยุ่นบ้าง ผู้เขียนยังไม่เคยเจอเครื่องเสียงชิ้นไหนทำมาอย่างสมบูรณ์แบบไม่มีที่ติ ไม่มีที่จะปรับปรุงแก้ข้อผิดพลาด
5. ผู้ผลิต DIY อาจทำรุ่น ?ทำจำกัด หรือ limited? หรือรุ่น ?ฉลอง 12 ปี? โดยเน้นพิเศษสุดในเรื่องอะไหล่ รูปโฉม การบรรจุผลิตภัณฑ์ คู่มือ ทำออกมาในจำนวนจำกัดและเรียกราคาสูงกว่าปกติ แต่ก็ดีจริงๆทำแล้วอาจไม่คุ้มแต่เป็นการคืนกำไรให้ลูกค้าเรียกว่า เป็นใครก็ต้องซื้อเก็บเป็นของสะสม (collection)
6. วงการ DIY จะต้องไม่ปฏิเสธต่อสินค้าตัวสำเร็จที่วางขาย(แบรนด์เนม) มันไม่มีทางที่ผู้บริโภคจะปักใจเชื่อว่าสินค้า DIY นั้นๆดีจริง ถ้ายังต่อเข้าชุดกับสินค้า DIY อื่นๆให้ฟังโดยไม่จับเข้าคู่กับสินค้าแบรนด์เนม ผู้เขียนไม่ได้ยุให้นำสินค้าแบรนด์เนมมาเผา หากแต่เสนอให้นำมาเข้าชุดกัน ไม่มากก็น้อยเพราะผู้บริโภคอาจยังศรัทราและยอมรับหรือคุ้นเคยกับสินค้าแบรนด์เนมนั้นอยู่ก่อน ทำให้พวกเขาพอจะประเมินตัวตน คุณภาพ บุคลิกของสินค้า DIY นั้นๆได้ ถ้าทั้งชุดเป็น DIY หมดคำถามย่อมเกิดขึ้นกับทุกๆองค์ประกอบแน่ เรื่องจะไม่มีวันจบ ผู้ฉลาดไม่ฆ่า ศัตรูมาเป็นเพื่อน
7. วงการ DIY ต้องมีกระบอกเสียงหรือสื่อของตนเองเป็นสื่อ ?ร่วมของทุกคน?ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อเว็บไซด์ต้องจัดวางตัวผู้รับผิดชอบที่ไว้ใจได้ในความเป็นกลางและสร้างสรรค์ สื่อ จะสร้างความเชื่อมั่นต่อวงการให้แก่ผู้บริโภค จะช่วยขยายวงการ DIY ให้กว้างขึ้น ถ้าวงการกว้างขึ้น ย่อมสร้างอำนาจต่อรองร่วมต่อผู้บริโภคอะไหล่ได้ จำไว้ว่า ยิ่งวงการเล็กทำอะไรก็จะติดขัดไปหมด ยิ่งวงการใหญ่อำนาจต่อรองมีมาก มีพลังที่จะคิดการใหญ่ได้ เติบโตได้
8. วงการ DIY ต้องมีเครื่องมือวัดหรือห้องแล็ปร่วมเป็นศูนย์กลางให้ทุกคนสามารถส่งของมาตรวจวัดได้ ใหม่ๆอาจ ใช้บริการแล็ปของเอกชนนอกวงการ DIY นานไปก็อาจลงขันลงทุนกันเองของวงการ นอกจากนั้นวงการ DIY จำเป็นต้องมีโชว์รูมร่วม,ห้องฟังทดสอบร่วมอย่างเป็นหลักแหล่ง รองรับกับสื่อที่ทำออกไป
9. ห้ามการจัดแข่งขันสินค้า DIY กันเองโดยเด็ดขาดไม่ว่าจะออกมาในรูปแบบไหน ที่ไหนมีการแข่งขันที่นั่นมีผู้แพ้ ผู้ชนะมีคนสมหวังมีคนผิดหวังมีคนสมประโยชน์มีคนเสียประโยชน์มีการแตกแยกเป็นที่สุดเสมอ
10. วงการ DIY จะต้องไม่ประกาศเป็นศัตรูกับวงการอื่นๆทั้งวงการประกอบเอง (ชุด kit ) วงการเครื่องเสียงทำในไทย? ( Made in Thailand ) วงการนำเข้าเครื่องเสียงนอก เพราะทุกวงการ ทุกธุรกิจหรือแม้แต่วงการ DIY เอง ต่างก็มีทั้ง ข้อดีและข้อเสียแล้วแต่มุมมอง มันไม่ดีกว่าหรือที่จะคิดในเชิงบวกและนำมาผสมส่งเสริมกันและกัน ทำธุรกิจ แบบทุกคนชนะ (win-win ) ไม่มีใครแพ้ อยู่กันอย่างพึ่งพาอาศัยกันและกัน เพราะไม่มีอะไรยั่งยืน เวลาเปลี่ยน สถานการณ์เปลี่ยน ความถูก-ผิดก็เปลี่ยน มันไม่มีอะไรที่ตายตัวได้เลย
11. จัดทำเป็นชุมนุมหรือสมาคม DIY โดยผู้บริหารเชิญจากผู้ทรงคุณวุฒิ,อาจารย์จากสถาบันหรือมหาวิทยาลัยภายนอกเพื่อตัดข้อครหานินทาเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อน มีการเชิญผู้ทรงคุณวุฒิมาจัดสัมมนาทางวิชาการ,ทางการตลาดให้แก่สมาชิกและบุคคลภายนอกที่สนใจ

บทส่งท้าย

????????? ด้วยใจจริง ผู้เขียนอยากให้วงการ DIY ดำรงอยู่อย่างเข้มแข็ง มั่นคง และขยายตัวเพราะมันเป็นรากเหง้าของสินค้า ไฮเอนด์ได้เช่นกัน ทั้ง DIY และไฮเอนด์คือพลังขับเคลื่อนวงการเครื่องเสียงที่สำคัญในการพัฒนาไปสู่เสียงในอุดมคติของทั้งโลกไม่ปล่อยให้ฝ่ายการตลาดเอาแต่ชี้นำผู้บริหารให้เพ่งเล็งแต่ผลกำไรชั่วครู่ชั่วยาม ไม่ยั่งยืน พวกเราควรให้ DIY และ ไฮเอนด์เป็นผลงานจากจิตวิญญาณของนักฟัง เป็นเสน่ห์และศิลปะที่รับใช้มนุษยชาติ มากกว่าผลทางเชิงพาณิชย์จนเกินไป ผู้เขียนกล้าฟันธงเลยว่า ถ้าสิ้นวงการ DIY และไฮเอนด์ วงการเครื่องเสียงก็จะไม่ต่างจากเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ไร้เสน่ห์ ไม่ลึกซึ้ง หันหนีความเป็นมนุษย์ มีแต่แห้งแล้ง ตายซาก ไร้จิตวิญญาณ เดินเข้าสู่หนทางแห่งความล่มสลายในที่สุด