ทดสอบซับวูฟเฟอร์รถยนต์เรื่องไร้สาระ

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

ซับวูฟเฟอร์ส่วนใหญ่คนทั่วไปคิดว่ามีหน้าที่แค่ให้ความถี่ต่ำลึกหรือแรงสั่นสะเทือนไหวเป็นความเมามันส์เสียมากกว่า

จริงๆแล้วนั่นเป็นแค่หน้าที่ส่วนหนึ่งของซับวูฟเฟอร์ อีกหน้าที่ซึ่งมักมองข้ามคือมันเป็นตัวให้เนื้อเสียง,น้ำเสียงหรือความถี่คู่ควบด้านต่ำ (Sub Harmonic) ของความถี่ต่ำปกติ (ไม่ใช่ต่ำลึก) ทำให้เราแยกแยะออกว่านี่เป็นเสียงต่ำจากดับเบิ้ลเบส เสียงต่ำจากออร์แกน จากกลองชุด จากกลองใหญ่ ทิปปานี จากนักร้องเสียงต่ำ (บาริโทน) และอื่นๆ ถ้าความถี่ต่ำลึก (ที่ได้จากซับ) ผิดเพี้ยน แน่นอนเสียงต่ำจากเครื่องดนตรีเหล่านี้ก็จะผิดเพี้ยนไปด้วย แยกแยะคุณภาพเครื่องดนตรี,นักร้องไม่ออก

เสียงกลางต่ำซึ่งมีความถี่คู่ควบด้านต่ำ (Sub Harmonic) เช่นกันเป็นองค์ประกอบ ความถี่คู่ควบด้านต่ำนี้ กินไปถึงความถี่ต่ำ (บวกกับความถี่ต่ำลึกที่ได้จากซับ) ถ้าซับเพี้ยนความถี่คู่ควบด้านต่ำของเสียงกลางต่ำก็จะเพี้ยนไปด้วยและแน่นอนส่งผลให้ความถี่คู่ควบด้านต่ำของเสียงกลางเพี้ยนไปด้วยคือมันโยงกันเป็นทอดๆและในที่สุดก็จะลามไปถึงความถี่สูงจนได้ เป็นเรื่องที่ไม่น่าเชื่อว่ามันจะมีผลเป็นลูกโซ่โดมิโนกันตลอดแถบความถี่ได้

นี่คือเหตุผลที่อธิบายว่า ทำไมซับจึงทำให้เสียงอื่นๆในระบบเปลี่ยนไปและขณะเดียวกันในทางกลับกันเสียงตั้งแต่ความถี่สูงสุดไล่ลงมาหาต่ำสุด มีหน้าที่เป็นตัวกำหนดบ่งบอกลักษณะของหัวโน้ตเสียงสูง,เสียงกลาง,เสียงต่ำที่ว่าเบสเสียงคมหรือไม่ หัวโน้ตเบสทื่อ,มนหรือคมชัด ล้วนกำหนดจากคุณภาพเสียงกลาง,สูงเช่นกัน

ชักแม่น้ำทั้งห้า เพื่อให้เห็นภาพว่าการฟังทดสอบซับวูฟเฟอร์แทบไม่ได้บอกอะไรเราได้เลย มันยังขึ้นอยู่กับลำโพงกลาง,แหลมที่ใช้ (หรือลำโพงเบสต้นที่ใช้ด้วย) นี่ยังไม่นับรวมแอมป์ต่างๆที่ขับลำโพงเหล่านั้น

สมมุติแอมป์มีค่า DAMPING FACTOR (DF) 2000 (คือค่าความสามารถในการหยุดการสั่นค้างลำโพง ยิ่งสูงยิ่งดี ปกติไม่ควรต่ำกว่า 100) เมื่อนำมาขับซับที่ทดสอบมันก็จะช่วยกระชับซับที่เก็บตัวได้ไม่ดี ให้หยุดเร็วขึ้น,กระชับขึ้น ขณะที่ซับที่กระชับหรือยังเบิร์นอินไม่ได้ที่ก็จะออกมาแข็งกระด้างไปหน่อย ก็จะคิดว่าซับตัวแรกดีกว่า ทั้งๆที่แอมป์ขับซับระดับชาวบ้านค่า DF อย่างเก่งก็ 80-100 (300 ก็หรูแล้ว) ยิ่งถ้าแอมป์โมโน Class D ค่า DF ต่ำกว่า 100 แน่นอนว่าผลวิจารณ์ซับทั้ง 2 ข้างต้นอาจกลับกัน ซับแรกเสียงไม่กระชับ เบลอ ไม่คมชัด ซับตัวหลังชัด,กระชับ,เร็ว

นอกจากนั้นสายสัญญาณที่ใช้ (ทิศทาง) ,สายลำโพง,สายไฟ,สายรีโมท เปิดแอมป์นั้น (ทิศทางด้วย) การปรับขาเข้าของเพาเวอร์แอมป์ขับซับก็ต้องทำ LEVEL MATCHING ให้ซับแต่ละดอกด้วย (ตรงนี้เชื่อว่าไม่มีนักวิจารณ์คน ไหนจะมาขยัน ทำ)

ไหนจะขนาดของตู้ที่ติดซับ ผู้วิจารณ์จะขยันหรือกล้าลงทุนตีตู้ให้เหมาะที่สุดกับซับแต่ละดอกหรือ (ไม่น่าจะมีใครขยันขนาดนั้น) อย่างดีก็แค่ยึดกับตู้อ้างอิง (ครอบจักรวาล) แล้ววัดสเปคเสียงที่ได้ในห้องเก็บเสียงหรือใช้โปรแกรม FAST FOURIER TRANFORM ตัดเสียงก้องในห้องออก เพื่อไม่ต้องใช้ห้องเก็บเสียง (แต่วิธีนี้เริ่มมีคนคัดค้านและให้ข้อคิดว่า ผลที่ได้ผิดเพี้ยนจากการวัดในห้องเก็บเสียงจริงๆ)

ยังไม่นับเรื่องเฟสหรือการขยับเข้า-ออกของตัวลำโพงซับเมื่อเทียบกับลำโพงอื่นๆในระบบ (แค่ฟังแบบ 2 Ch บวกซับก็วุ่น วายแล้ว ถ้าทดสอบซับในระบบเซอราวด์ไม่ยิ่งสลับซับซ้อนกว่าหรือ)

ลึกไปกว่านั้นการตอบสนองได้ฉับไวแค่ไหนของลำโพงซับเมื่อเทียบกับลำโพงเบส,ลำโพงกลาง,ลำโพงแหลม เช่นถ้าลำโพงกลาง,แหลมเป็นโลหะที่ฉับไวจึงจะตามกันทัน มันมีผลต่อกันไปหมด

ทุกครั้งที่อ่านรายงานทดสอบซับวูฟเฟอร์ตามนิตยสารไทย,เทศ จึงได้แต่อ่านแบบผ่านๆดูแต่การวัดผลทางไฟฟ้ามากกว่าจะสนใจบุคลิกเสียงหรือบทสรุปว่าใครดีกว่าใคร มันไม่ง่ายอย่างนั้น ไร้สาระอีกต่างหาก

อย่างไรก็ตาม ทางที่พอจะเป็นไปได้ในการฟังทดสอบซับก็คือ ใส่ตู้ตามปกติที่คำนวณตามสเปคของซับนั้นๆ ฟังด้วยแอมป์ขับที่เรามั่นใจเรื่องสุ้มเสียงที่มีความเป็นดนตรีสูง (ลองด้วยการฟังกับลำโพงปกติก่อนที่ไม่มีซับ)มีกำลังขับที่ดีและถึง เก็บตัวได้ดีไม่ยาน (Damping Factor ดี) ใช้สายลำโพงที่ดีพอ (ไม่อั้นกระแส) จากนั้นฟังเสียงเหล่านี้ โดยป้อนความถี่เสียงครบ (Full Range) ไม่ใช่แค่เบส

1. เสียงเบสอู้,ก้องไหม
2. เสียงเบสหนาทึบหรือโปร่ง
3. เสียงเบสอุ้ยอ้ายหรือฉับไว ไม่ยานคราง
4. เสียงกลางยังออกได้ไหม ชัดแค่ไหน ตัว ก ตัว ข ตัว จ ยังฟังชัดออกไหม

ซับไหนได้ครบทั้ง 4 ข้อ ซับนั้นตอบสนองฉับไว ไม่บวมเบลอ จะเอาไปเข้ากับลำโพงอื่นๆในระบบได้ง่าย แต่วงจรแบ่งเสียงต้องตัดได้ชันสักหน่อย เบสจะมีรายละเอียดดี

ซับไหนขาดข้อ 4 ตัว ก เป็น อ ตัว ข เป็น อ๋อ ตัว จ เป็น ทอ แสดงว่ากินความถี่ไม่ได้สูง อาจดีที่ไม่ต้องใช้วงจรแบ่งเสียงตัดชันนัก แต่ก็เข้ากับลำโพงอื่นในระบบได้ยากสักหน่อย

ซับไหนที่เสียงหนาทึบ,ด้าน แถมอุ้ยอ้ายเฉื่อย จะเข้ากับลำโพงเดิมได้ยากมาก ยิ่งลำโพงกลางแหลมสด ฉับไวยิ่งไม่มีทาง

อย่างไรก็ตาม จำไว้เป็นข้อเตือนใจ ซับยิ่งใหญ่ ยิ่งอุ้ยอ้าย แม้จะลงเบสได้ลึกกว่าซับเล็ก แต่ในรถจริงๆห้องโดยสารจะจำกัดความถี่ต่ำลึกอยู่แล้ว เอาเงินค่าซับตัวโตมาเพิ่มกำลังขับแอมป์ขับซับ จะคุ้มและเห็นผลกว่า

สุดท้าย อย่าลืมเพิ่มตัวเก็บประจุให้แก่ฟร้อนท์เช่นขนาด 33,000 ไมโครฟารัด ถึง 250,000 ไมโครฟารัด จะช่วยให้เบสและเบสลึก ดีขึ้นได้อย่างเหลือเชื่อ